İstanbul Üniversitesi, İBB Başkanı İmamoğlu'nun diplomasını "yokluk" ve "açık hata" gerekçeleriyle iptal etti. İBB Başkanı İmamoğlu'nun Cumhurbaşkanı adayı olma hedefinin etkisiyle bu iptal, Cumhurbaşkanı adayı olabilme şartlarını gündeme getirdi. Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) seçim sistemi ve uygulamalarına dair verdiği karara göre, 40 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim görmüş TBMM üyeleri ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları, Cumhurbaşkanı adayı olarak gösterilebilmektedir. İşte Cumhurbaşkanı adayı olabilme şartlarına dair detaylar...
CUMHURBAŞKANI ADAYI OLMA ŞARTLARI NELERDİR?
Cumhurbaşkanı adayı gösterilebilmek için 40 yaşını doldurmuş ve yükseköğrenim sahibi TBMM üyeleri ve milletvekili seçilme yeterliliği olan Türk vatandaşları bu haktan yararlanabilir.
Yüksek öğrenim bitirmemiş olanlar, 40 yaşını doldurmamış kişiler, askerlik hizmetini tamamlamayanlar, kısıtlı kişiler, kamu hizmetinden yasaklı olanlar, taksirli suçlar dışında toplamda bir yıl veya daha fazla hapis cezası almış olanlar, affedilseler bile basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi suçlardan mahkûm olanlar, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırmak veya devlet sırlarını açığa vurmak gibi suçlardan hüküm giyenler, terör eylemlerine karışmış olanlar, ayrıca belirli eylemleri siyasi ve ideolojik amaçlarla gerçekleştirenlerden 765 sayılı TCK'nın 536 ve 537. maddeleri kapsamında mahkum olanlar Cumhurbaşkanı olamazlar.
CUMHURBAŞKANI ADAYI OLMAK İÇİN GEREKEN BELGELER
- Aday gösterenlerin milletvekili olduklarını belgeleyen; onaylı kimlik belgesi ya da TBMM Başkanlığı'ndan alınmış belge örneği,
- Adayın, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını belirten nüfus cüzdanı ve yüksek öğrenim diplomasının onaylı örneği,
- Adayın imzasını taşıyan yazılı muvafakat belgesi,
- Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nden alınmış adli sicil ve arşiv kaydının aslı, arka fonu beyaz (arka fonda bayrak, resim, dini sembol bulunmayan) altı vesikalık renkli fotoğraf ile yüksek çözünürlüklü elektronik formatta hazırlanmış fotoğraf.
Adli sicil kaydında suç kaydı bulunan adayların başvuru dilekçesine, ayrıca mahkumiyet kararları ile ilgili memnu hakların iadesine dair belgeleri eklemeleri ve bu kararların kesinleştiğine dair açıklamalı kararın onaylı bir örneğini temin etmeleri gerekecektir.
CUMHURBAŞKANI ADAYI GÖSTERİLME ŞARTLARI
Cumhurbaşkanı adayı gösterilmesi için, TBMM üyeleri ya da Meclis dışında en az 20 milletvekilinin yazılı önerisi gereklidir.
Eğer aday, TBMM üyesi ise, aday hariç olmak üzere en az 20 milletvekilinin yazılı onayı gerekmektedir. Her milletvekili yalnızca bir aday için öneride bulunabilir.
Son yapılan milletvekili genel seçimlerinde, geçen geçerli oyların toplamı yüzde 10’u aşan siyasi partiler, ortak aday gösterebilir. Her siyasi parti yalnızca bir aday için öneride bulunabilir.
Aday gösterilmek amacıyla, ilgili kişinin yazılı muvafakat belgesinin varlığı zorunludur.
CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ NASIL GERÇEKLEŞİR?
1- Genel oyla gerçekleştirilecek seçimlerde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı olarak seçilmiş kabul edilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, ikinci oylama, ilk oylamayı takip eden ikinci pazar günü gerçekleştirilir. Bu oylamada en çok oy almış iki aday yer alır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı olur.
2- İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin vefatı veya seçilme yeterliliğini yitirmesi durumunda, ikinci oylama, ilk oylamadaki sıraya göre en yakın adayı ikame etmek suretiyle yapılır. Diğer sebeplerden ötürü boşalma olması halinde ikame yolu izlenemez.
3- Tek adayla gerçekleştirilecek oylama durumunda, oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu alırsa Cumhurbaşkanı olarak seçilmiş olur. Eğer aday geçerli oyların çoğunluğunu alamazsa, seçim tekrarlanır.
4- Yeni Cumhurbaşkanı göreve başlamadan önce, mevcut Cumhurbaşkanı’nın görev süresi sona erene kadar görevine devam eder.
