Edibe Subaşı, ilk Türk kadın pilotlardan biridir. Sabiha Gökçen tarafından yetiştirilmiş olan dört kadın pilottan biridir. Türkiye'nin ilk kadın akrobasi pilotudur. 1920 Elazığ doğumlu Edibe Subaşı'nı Atatürk, 1937 yılında önce çıktığı Adana gezisinde ortaokul öğrencisiyken keşfetti.

Edibe Kutucuoğlu, 1920’de Elazığ’da doğdu. Ailesi Şeyh Sait olayları sonrası Adana’ya yerleşti. Ortaokulda okulu ziyaret eden Atatürk’ü görünce Sabiha Gökçen’e özendi. O dönem kızları havacılığa yönlendirmek için okullara da subaylar gönderiliyordu. Yaşını 2 yaş büyüterek 36 gönüllü arasına girdi.

15 YAŞINDA HOCA OLDU
Bir taraftan Konya Öğretmen Okulu’na devam ederken yazları Eskişehir İnönü Kampı’nda eğitim aldı. O günleri “Planörlerimizi kendimiz kurardık. 15 yaşındaydım ve çok başarılı bir hocaydım” diye anan Kutucuoğlu, planör, paraşüt ve motorlu uçuş eğitimi verdi. ABD, Hollanda, Almanya, Fransa, İtalya gibi pek çok ülkede de akrobasi gösterileri, paraşütlü atlayışlar yaptı.

Kendisi gibi pilot olan Talat Subaşı’yla evlendi. Havayollarında görev yapan eşini talihsiz bir kazada kaybetti.

Türkiye'nin dört bir yanında sivil havacılığın tanıtımı için planörcülük, paraşütçülük ve motorlu uçuş eğitimleri veren Edibe Kutucuoğlu, Amerika, Hollanda, Almanya, Yunanistan, Fransa, İtalya gibi pek çok ülkede de akrobasi gösterileri yaptı. Kutucuoğlu'na uçuş yaptığı ülkelerde sayısız şeref plaketi ve madalya verildi. Kutucuoğlu, uçuş kariyerinde 2 büyük kaza atlattı. Kendisi de birçok öğrenci yetiştiren Subaşı, 104 defa paraşütle atlamıştır.

YUNANİSTAN’DA GÖSTERİ
Birçok ülkeye göreve giden ve gittiği yerlerde Türkiye’yi başarıyla temsil eden Kutucuoğlu, Yunanistan’da da bulunmuş. Bu ülkeden ayrılırken arkasında ilginç olaylar ve anılar bırakmış.

En ilginçlerinden birini de Yunanistan'da yaşamış. Burada geçirdiği günleri ise şöyle anlatıyor: “1954 yılında Yunanistan’da paraşütle atlayan kimse yoktu. Yunanlı bir subayın, bizlerle birlikte atlayış yapmasına karar verdiler. O subay yanıma gelerek bana, ‘Ben senin yüzünden atlıyorum. Bir Türk kadını atlar da, Yunanlı atlayamaz mı?’ dedi. Ama ilk defa atlayacak olmasından dolayı sesi titriyordu. Uçağa bindik; ancak kapının önüne geldiğinde durdu. Arkasından itip atlamasına yardımcı oldum. Kendim de o atlayışta yaralandım.” 

Kutucuoğlu, öğrenci değişim programı kapsamında Sabiha Gökçen’den sonra Amerika’ya ilk gidenlerden biri. Amerika’da büyük bir ilgiyle karşılaşan Edibe Kutucuoğlu, “Türk-Amerikan Derneği’ne üye olan tek Türk bendim. Türk olmam ve cesaretim herkesin ilgisini çekmişti.” Amerika’nın ardından birçok ülkeden davet aldığını anlatan Kutucuoğlu, Hollanda’da yaptıkları gösteriyi zamanın kraliçesi de izlediğini söylüyor. 

KARİYERİNE VEDA ETTİ
Usta pilot, 1 Nisan 1957'de eğitim sahasında uçuş yaparken, kendisinin ardından havalanan öğrencisinin yaptığı bir hata sonucu yere çakıldı. 

Fransa’da Hitler’in gözde pilotu Anny Rich ile gerçekleştirdiği bir gösteride ölümden döndü. 1957’de eğitim sahasında uçuş yaparken, kendisinin ardından havalanan öğrencisinin yaptığı bir hata sonucu yere çakıldı. 22 kırık ve 43 yara sonrası bir daha uçamadı. Ciddi şekilde yaralanan Edibe Kutucuoğlu, havacılık kariyerine veda etmek zorunda kaldı. 

Kazadan bir yıl sonra ikinci evliliğini Kenan Kutucuoğlu ile yapıyor. Bir daha uçamayacağı kesinleşince emekliliğini istiyor Kutucuoğlu. Gelin görün ki o yıllarda kanunda havacılıkla ilgili bir mevzuat yok. “Sizi makinist olarak emekli edelim” diyorlar. Karşı dava açıyor ve sonuçta en riskli işçilik kabul edilen “minare işçisi” olarak emekli ediliyor! Görev yaptığı 20 yıl boyunca aldığı tüm madalyaları Türk Hava Kurumu’na bağışlayan Kutucuoğlu için kurum beş yıl önce bir büst yaptırıp Ankara’daki müzesine koyuyor.

 Ne yazık ki herkesin ezbere bildiği bir isim değil Kutucuoğlu... Her ne kadar sigorta kayıtlarında “minare işçisi” olarak geçse de, yaşadığımız ülkenin ‘ilk’lerinden biriydi oysa ki... Bir zamanlar herkesin tanıdığı bir ilk. Birkaç yıl önce verdiği bir söyleşide o “şöhret”ini şöyle anlatmış:

“Bir Alman gazeteci röportaj yapmıştı. Sonra o röportajın fotoğrafını bana göndermek istiyor. Zarfın üzerine fotoğrafımı yapıştırıyor, bir ok çizip ‘Turkey’ yazıyor. Postacı kapıyı çaldı ve ‘Abla bu mektup sana’ dedi. ‘Adres yok nasıl buldun?’ dedim. ‘Seni kim tanımaz ki?’ diye yanıtladı.”

91 YAŞINDA VEFAT ETTİ
Edibe Subaşı Kutucuoğlu, 2011’de hayatını kaybetti… Subaşı, eşiyle birlikte son günlerini İzmir’deki Emekli Sandığı’na ait huzurevinde geçirdi…
Kutucuoğlu, Türk Hava Kurumu İzmir Şubesi yöneticileri, havacılık gönüllüsü gençler ve Hava Eğitim Komutanlığı görevlilerinin katıldığı törenle Narlıdere Yukarı Mezarlık’ta toprağa verildi. 

Kaynak: Çayda Çıra Dergisi - Yücel çakmak